تحلیل دیدگاه محمدحسین طباطبایی درباره حیث التفاتی با توجه به نظریات علّی و غایی محتوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 سطح سه فلسفه و کلام اسلامی، حوزه علمیه خواهران، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری تخصصی فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

«حیث التفاتی» مفهومی محوری در فلسفه ذهن و گفت‌وگوهای فلسفی معاصر است. چگونگی امکان حیث التفاتی و نیز نحوه تعین محتوای ذهنی یکی از مسائل مهم حیث التفاتی است که تبیین آن مبتنی بر مبانی مختلف فلسفی تفاوت می‌کند. به همین دلیل این مقاله حیث التفاتی را از منظر محمدحسین طباطبایی و فودور، درتسکی و میلیکان از فیلسوفان ذهن معاصر تبیین می‌کند. در این بین فیلسوفانی که به نظریات علّی و غایی محتوا در تبیین حیث التفاتی‌ قائل‌اند، مبتنی بر فیزیکالیسم می‌کوشند حیث التفاتی و محتوای ذهنی را به زعم خود طبیعی کنند. نویسنده معتقد است با توجه به مبانی فلسفی طباطبایی، می‌توان پاسخی نو برای مسئله امکان حیث التفاتی و تعین محتوای ذهنی یافت. این تبیین که نوعی تقریر علّی است، بدون نفی نگاه مادی‌انگارانه به علم ممکن نیست. در این مقاله نشان داده‌ایم که می‌توان پاسخ پیشنهادی مستخرج از مبانی طباطبایی را با نوعی تلفیق با نظریات محتوا بازسازی کرد و می‌توان گفت مکانیسم‌های تبیین‌شده از طریق نظریات محتوا، فرآیندهای مادی است که نقش اعدادی در تعین محتوا و حیث التفاتی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Mohammad Hoseyn Tabatabai's View on the Aspect of Intentionality according to the Causal and Ultimate Theories of Content

نویسندگان [English]

  • Zahra Najafi 1
  • Hossein Esfandiari 2
1 Level 3 of Islamic Philosophy and Theology, Sisters Seminary, Qom, Iran
2 PhD Student in Islamic Philosophy and Theology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

"Intentionality" is a central concept in the philosophy of mind and contemporary philosophical discourses. How it is possible and also how to determine the mental content are among the important issues in this regard, the explanation of which differs based on different philosophical principles. For this reason, this article explains intentionality from the perspective of Mohammad Hoseyn Tabatabai and the contemporary philosophers namely Fodor, Dartsky, and Millikan. Philosophers, who believe in the causal and ultimate theories of content in explaining intentionality, try to naturalize intentionality and mental content based on physicalism in their opinion. The author believes that according to Tabatabai's philosophical foundations, a new answer can be found to the problem of the possibility of intentionality and determination of mental content. This answer, which is a kind of causal statement, is not possible without denying the materialist view of science. In this article, we have shown that the proposed response derived from Tabatabai's principles can be reconstructed by a kind of integration with content theories, and it can be said that the mechanisms explained by content theories are material processes that play a preparatory role in determining content and intentionality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intentionality
  • Mohammad Hoseyn Tabatabai
  • Causal Theories
  • Ultimate Theories
  • Content
  • Science

مراجع

ابن سینا، حسین بن عبدالله (1418). الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق: حسن حسن‌زاده آملی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
اسفندیار، حسین (1397). تبیین حیث التفاتی از دیدگاه علامه طباطبایی در مقایسه با نظریات علّی و غایی محتوا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد فلسفه، استاد راهنما: مهدی ذاکری، قم: پردیس فارابی، دانشگاه تهران.
داروین، چارلز (1380). منشأ انواع، ترجمه: نورالدین فرهیخته، تهران: نگارستان کتاب.
سبزواری، ملاهادی (1369). شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق: حسن حسن‌زاده آملی، تهران: ناب.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح و تعلیق: میرزا جلال‌الدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1387). اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا الف). الرسائل التوحیدیة، قم: مؤسسة النعمان.
طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا ب). بدایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا ج). نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
Adams, Fred; Aizawa, Ken (2017). "Causal Theories of Mental Content", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato. stanford. edu/archives/sum2017/entries/content-causal/>.
Dretske, Fred (1981). Knowledge and Flow of Information, Massachusetts: The MIT Press.
Fodor, Jerry (1987). Psychosemantics: The Problem of Meaning in the Philosophy of Mind, Massachusetts: The MIT Press.
Fodor, Jerry (1990). A Theory of Content and Other Essays, Massachusetts: The MIT Press.
Hickerson, Ryan )2017). The History of Intentionality: Theories of Consciousness from Brentano to Husserl, Continuum.
Kim, Jaegwon (2010). Philosophy of Mind, US: Westview Press.
Lyons, William (1995). Appproaches to Intentionality, Oxford: Oxford University Press.
Millikan, Ruth Garret (1984). Language, Thought & Other Biological Categories, Massachusetts: The MIT Press.
Millikan, Ruth Garret (1989). “Biosemantics” in: Journal of Philosophy, No. 86, pp. 281-97.
Neander, Karen (2018). "Teleological Theories of Mental Content", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta, URL = <https://plato. stanford. edu/archives/spr2018/entries/content-teleological/>
Zalta, Edward N. (1988). Intensional Logic and the Metaphisics of Intentionality, Massachusetts: The MIT Press.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار