نزاع ابن‌ملاحمی با فیلسوفان در مسئله نفس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران

چکیده

مقاله پیش رو علاوه بر مقدمه‌ای دربارهٔ ماهیت نفس، از سه بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش نخست، پس از اشاره به دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ ماهیت نفس جایگاه ابن‌ملاحمی در میان این دیدگاه‌ها را مشخص کرده‌ایم و نشان داده‌ایم که وی به مادی‌بودن نفس معتقد است؛ در بخش دوم، دو استدلال وی را برای رد اعتقاد به نفس مجرد تبیین کرده‌ایم؛ و در بخش سوم هفت استدلال از استدلال‌های فیلسوفان دربارهٔ مجردبودن نفس را مطرح، و از دیدگاه ابن‌ملاحمی تحلیل و بررسی کرده‌ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ibn Molahemi's Dispute with Philosophers over the Issue of the Soul

نویسنده [English]

  • Mansour Nasiri
Associate Professor, Department of Philosophy, University of Tehran, Farabi Campus, Qom, Iran
چکیده [English]

The present article, in addition to an introduction to the nature of the soul, consists of three main sections. In the first part, after referring to different views on the nature of the soul, we identify Ibn Molahemi's position and show that he believes in the materiality of the soul. In the second part, his two arguments for rejecting the immaterial soul are explained. And in the third section, we present seven arguments of philosophers about the immateriality of the soul and analyze and examine them from Ibn Molahemi's point of view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Molahemi
  • Soul
  • Immateriality of Soul
  • Study of Philosophers' Arguments
  • Views on Soul
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1364). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تهران: دانشگاه تهران.
ابن ‌سینا، حسین‌ بن‌ عبدالله (1413). الاشارات والتنبیهات مع شرح نصیر الدین الطوسی، بیروت: مؤسسة النعمان.
ابن کمونه، سعد بن منصور (1385). ازلیة النفس و بقائها، تهران: کتاب‌خانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ابن‌ملاحمی خوارزمی، رکن‌الدین (1386). الفائق فی اصول الدین، تحقیق و مقدمه: ویلفرد مادلونگ و مارتین مکدرمت، تهران و برلین: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین.
ابن‌ملاحمی خوارزمی، رکن‌الدین (1387). تحفة المتکلمین فی الرد علی الفلاسفة، تحقیق و مقدمه: حسن انصاری و ویلفرد مادلونگ، تهران و برلین: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین.
احمدی‌زاده، حسن؛ غلامی، طیبه (1396). «نقدهای رکن‌الدین بن الملاحمی الخوارزمی بر نفس‌شناسی فیلسوفان با توجه به کتاب تحفة المتکلمین»، در: قبسات، ش86، ص223-247.
ارسطو (1389). درباره نفس، ترجمه: علی‌مراد داودی، تهران: حکمت، چاپ پنجم.
الاشعری، ابو الحسن (1400). مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، تهران: الاسلامیة.
تفتازانی، سعدالدین (1370). شرح المقاصد، قم: منشورات الشریف الرضی.
تیلور، آلفرد ادوارد (1393). ارسطو، ترجمه: حسن فتحی، تهران: حکمت.
جرجانی، س. (1370). شرح المواقف، قم: منشورات الشریف الرضی.
حسن‌زاده، حسن (1387). الحجج البالغة علی تجرد النفس الناطقة، قم: بوستان کتاب.
الحلی، حسن بن یوسف (بی‌تا). کشف الفوائد فی شرح قواعد العقائد (للمحقق الطوسی)، بی‌جا: دار الصفوة.
ژیلسون، اتین (1389). تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطا، ترجمه: رضا گندمی نصرآبادی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
الشیرازی، محمد بن ابراهیم (1312). الاسفار الاربعة، تهران: الاسلامیة.
کندی، ابو یعقوب (1950). رسائل الکندی الفلسفیة، مقدمه و تصحیح و تعلیق: محمد هادی ابو ریده، قاهره: دار الفکر العربی، الطبعة الثانیة.
نوسباوم، مارتا (1389). ارسطو، ترجمه: عزت‌الله فولادوند، تهران: طرح نو، چاپ چهارم.
Lorenz, Hendrik (2009). “Ancient Theories of Soul” in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Summer 2009 Edition, Edward N. Zalta (ed.), available at: http://plato.stanford.edu/archives/sum2009/entries/ancient-soul/.