بررسی انگاره «شهود» در حل مسئله آگاهی بر مبنای نگرش اشراقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

2 استاد گروه فلسفه، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

چکیده

اندیشه شهود که در فلسفه سهروردی برای تبیین هستی‌شناسیِ نفس و ادراک بیان شده است، می‌تواند به نحوی جامع پدیدارهای ادراکی را توجیه کند. فیلسوفان مسلمان و اندیشمندان غربی به پرسش از چیستیِ ادراک و آگاهی پاسخ‌های گوناگونی داده‌اند. در میان پاسخ‌ها دو سنت دوگانه‌انگاری و این‌همانی شهرت و کارایی بیشتری دارد. سنت دوگانه‌انگاری، که عقیده فیلسوفان مسلمان و منطبق بر آموزه‌های دینی است، با تقریرهای متعددی بیان شده است. در این میان تقریر سهروردی که مبتنی بر درکی تجربی‌شهودی از نفس است و از شهود به مثابه روش بررسی مسائل نفس بهره می‌گیرد، از قابلیت بیشتری برای حل مسئله ادراک برخوردار است. ویژگیِ شهودی دیدگاه سهروردی این امکان را می‌دهد که با درکی مستقیم سراغ مسائل نفس برویم و تبیینی پذیرفتنی برای هر یک از مشکلات مطرح کنیم. در این پژوهش می‌کوشیم با تکیه بر دیدگاه اشراقی به پرسش اصلی چیستیِ ادراک و آگاهی پاسخ دهیم. روش این پژوهش توصیفی‌تحلیلی است و از اندیشه شهود برای فهم و بررسی مسائل ادراک بهره می‌گیریم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Idea of "Intuition" in Solving the Problem of Consciousness Based on Illuminating Attitude

نویسندگان [English]

  • mahdi karimi 1
  • ahmad vaezi 2
1 PhD Student in Islamic Philosophy, Baqer al-Olum University, Qom, Iran
2 Professor, Department of Philosophy, Baqer al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

The idea of ​​intuition, which is expressed in Suhrawardi's philosophy to explain the ontology of the soul and perception, can comprehensively justify perceptual phenomena. Muslim philosophers and Western thinkers have given various answers to the question of what perception and consciousness are. Among the answers, the two traditions of dualism and monism are more famous and efficient. The tradition of dualism, which is the belief of Muslim philosophers and conforms to religious teachings, has been expressed in various ways. Meanwhile, Suhrawardi's view, which is based on intuitive empirical perception of the soul and uses intuition as a method of studying the problems of the soul, has a greater ability to solve the problem of perception. The intuitive feature of Suhrawardi's view allows us to approach the issues of the soul with a direct understanding and offer an acceptable explanation for each of the problems. In this study, we try to answer the main question of what perception and consciousness are based on the illuminating attitude. Using descriptive-analytical method, this research has used the idea of intuition to understand and study the problems of perception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intuition
  • Consciousness
  • Perception
  • Explanatory Gap
  • Suhrawardi

مراجع

ابن رشد، محمد بن احمد (1993). تهافت التهافت، بیروت: دار الفکر.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1375). الاشارات والتنبیهات، قم: البلاغة.
ارانی، تقی (1357). پسیکولوژی: علم روح، تهران: آبان.
سبزواری، ملاهادی (1379). شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق: حسن حسن‌زاده آملی، تهران: ناب.
سهروردی، یحیی بن حبش (1375 الف). مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ الالواح العمادیّة، تصحیح و مقدمه: هانری کربن و دیگران، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج4.
سهروردی، یحیی بن حبش (1375 ب). مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ اللمحات، تصحیح و مقدمه: هانری کربن و دیگران، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج4.
سهروردی، یحیی بن حبش (1375 ج). مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ حکمة الاشراق، تصحیح و مقدمه: هانری کربن و دیگران، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج2.
سهروردی، یحیی بن حبش (1375 د). مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ التلویحات اللوحیة والعرشیة، تصحیح و مقدمه: هانری کربن و دیگران، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج1.
سهروردی، یحیی بن حبش (1375 ه). مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ المشارع والمطارحات، تصحیح و مقدمه: هانری کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج1.
شهرزوری، محمد بن محمود (1372). شرح حکمة الاشراق، مقدمه و تحقیق: حسین ضیایی تربتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدر، محمد باقر (1401). فلسفتنا، قم: دار الکتاب الاسلامی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360). اسرار الآیات، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
طباطبایی، محمدحسین (1362). اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی: مرتضی مطهری، تهران: صدرا.
قطب‌الدین شیرازی، محمود (1394). شرح حکمة الاشراق: به انضمام تعلیقات صدرالمتألّهین، تصحیح: سید محمد موسوی، تهران: حکمت.
مطهری، مرتضی (1379). مجموعه آثار، تهران: صدرا، ج6.
یثربی، سید یحیی (1387). عیار نقد، قم: بوستان کتاب.
Brentano, F.C. (1995). Psychology from an Empirical Standpoint, edited by Oskar Kraus, English edition edited by Linda L., Mcalister with a new introduction by Peter Simons, Paperback ed., International Library of Philosophy, London: Routledge.
Descartes, René (1971). Philosophical Writings, A Selection Translated and Edited by Elizabeth Anscombe and Peter Thomas Geach, Introduction by Alexander Koyre, United State: Prentice Hall.
Hegel, G. W. F. (1979). Phenomenology of Spirit, Translated by A. V. Miller with Analysis of the Text and Foreword by J. N. Findlay, Oxford: Oxford University Press.
Kripke, S. A. (2011). Philosophical Troubles, Collected Papers, v. 1., Oxford: Oxford University Press.
Levine, J. (1983). “Materialism and Qualia: The Explanatory Gap”, in: Pacific Philosophical Quarterly, No. 64, pp. 354–61.
Maslin, K. T. (2001). An Introduction to the Philosophy of Mind, Cambridge: Polity Press.
Miller, G. and Others (2005). “So Much More to Know”, in: Science 309, no. 5731, pp. 78–102.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار