زمینه‌های سوء‌برداشت در نظریه علم دینی جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری فلسفه منطق، دانشگاه تربیت مدرس تهران و طلبه سطح چهار حوزه علمیه، قم، ایران.

چکیده

نظریه علم دینی جوادی آملی، که به زعم وی راه‌حلی برای مسئله تعارض علم و دین است، با انتقادات جدی مواجه شده است. این مسئله که چرا این نظریه تا این حد نقد شده، موضوع اساسی این نوشته است. به نظر می‌رسد این نظریه به پیش‌فرض‌ها، مفاهیم و رویکردهایی متکی است که با پیش‌فرض‌ها، مفاهیم و رویکردهای اندیشه‌ورزان مسئله تعارض علم و دین متفاوت است و همین تفاوت در پیش‌فرض، مفاهیم و رویکرد، منشأ بروز سوء‌برداشت‌ها و مانعی در راه اقبال به این نظریه بوده است. در این مقاله با استناد به متون جوادی آملی به برخی از این پیش‌فرض‌ها، مفاهیم و رویکردها اشاره کرده‌ام. نگرش سنتی به ساختار علم، ارتباط یک‌طرفه علم و فلسفه، مفهوم فردی، یقینی و متفاوت از «علم» در کنار رویکرد و چشم‌انداز کلامی به مسئله علم و دین، نمونه‌هایی از این تفاوت‌ها است. اینها می‌توانند ریشه برخی از مخالفت‌ها با این نظریه را توضیح دهند و نشان می‌دهند که هر راه‌حلی برای مسئله علم و دین، باید به این تفاوت‌ها توجه کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Fields of Misunderstanding in the Theory of Religious Science by Jawadi Amoli

نویسنده [English]

  • Baha al-Din Mowahhed
PhD Graduate in Philosophy of Logic, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran & Level 4 Student, Qom Seminary, Qom, Iran,
چکیده [English]

Jawadi Amoli's theory of religious science, which he believes is the solution to the problem of the conflict between science and religion, has been severely criticized. The question of why this theory has been criticized so much is at the heart of this article. This theory seems to be based on assumptions, concepts and approaches that are different from the assumptions, concepts and approaches of those who believe in the conflict between science and religion, and this difference is the source of misunderstandings and an obstacle to the acceptance of his theory. In this article, citing Jawadi Amoli's texts, I have mentioned some of these assumptions, concepts and approaches. Some of the differences are as follows: the traditional view of the structure of science, the one-way relationship between science and philosophy, a certain and different personal perception of "science" along with the theological approach and perspective to the issue of science and religion. They can explain the origins of some of the objections to this theory and show that any solution to the problem of science and religion must address these differences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science
  • Religious Science
  • Homonym
  • Philosophy
  • Structure of Science
  • Jawadi Amoli
باقری، خسرو (1392). «حساب علم دینی در هندسه معرفت دینی: بررسی انگاره علامه جوادی آملی»، در: کتاب نقد، ش69، ص75-127.
جوادی آملی، عبدالله (1380). انتظار بشر از دین، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1386). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: اسراء.
خسروپناه، عبدالحسین؛ بابایی، قاسم (1393). «نقد و ارزیابی: فرآیند علم دینی از نظرگاه آیت‌الله جوادی آملی»، در: کتاب نقد، ش70-71، ص69-112.
سوزنچی، حسین (1389). «علم دینی از منظر آیت‌الله جوادی»، در: حکمت اسراء، ش4، ص63-88.
شهرکی، حبیب‌الله؛ کرمی، محمد (1395). «بررسی و نقد نظریه علم دینی آیت‌الله جوادی آملی»، در: پژوهش‌های فلسفی‌کلامی، ش70، ص97-116.
علی‌اکبری، محمد؛ واعظ جوادی، مرتضی (1392). «بازنگاری نظریه علم دینی آیت‌الله جوادی آملی: همراه پاسخ به برخی شبهات»، در: حکمت اسراء، ش18، ص5-36.
کاز، پیتر (1388). «روش علمی»، در: سروش، عبدالکریم، علم‌شناسی فلسفی: گفتارهایی در فلسفه علوم تجربی، ص166-182، تهران: صراط.
لازی، جان (1377). درآمدی تاریخی به فلسفه علم، تهران: سمت.
موحد ابطحی، سید محمدتقی (1393). «ارزیابی راهکارهای سه‌گانه تولید علم دینی در دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی»، در: کتاب نقد، ش70-71، ص113-142.
میرباقری، سید محمدمهدی (1393). «علم دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی در ترازوی نقدی بنیادین»، در: کتاب نقد، ش70-71، ص285-340.